Shahed 136 ili Geran 2 Ruska verzija drona
Shahed 136 je Iranski vojni dron poznat i kao lutajuća municija u obliku autonomnog drona sa potiskivačem-propelerom, prepoznatljiv i kao Geran-2 u Ruskoj verziji drona. Proizvodi je i dizajnira HESA Iran Aircraft Manufacturing Industrial Company u saradnji sa industrijskim sektorom Shahed Aviation Industries.
Ovaj dron je namenjen napadu na kopnene ciljeve sa daljine, lansira se u serijama (u grupama od pet ili više) kako bi preopteretio protivvazdušnu odbranu i istrošio njene resurse tokom napada. Prvi javni snimak ovog drona objavljen je u decembru 2021. godine.
Shahed 136 ima oblik delta krila u obliku trougla, sa centralnim trupom koji se spaja sa krilima i stabilizatorskim krmilima na krajevima. Prednji deo sadrži bojevu glavu procenjenu na 30-40 kilograma. Motor je smešten u zadnjem delu trupa i pokreće dvobrzinski potiskivački propeler. Dron je dug 3,5 metara, sa rasponom krila od 2,5 metara, leti brzinom od preko 185 km/h, i težak je oko 200 kilograma. Procenjivani domet je između 970 i 1.500 km, dok su neki izvori navodili i do 1500 do 2.000 km. Dizajn Shahed 136 omogućava i opciju vazdušne izviđačke misije, iako u službi u Rusiji nije primećena kamera.
Dron se lansira pod blagim uglom prema gore, uz pomoć rakete za lansiranje smeštene na kontejneru. Raketa se odmah odbacuje nakon lansiranja, nakon čega preuzima kontrolu konvencionalni iranski motor Mado MD-550.
Shahed 136 (Geran-2) elektronika i sistem upravljanja
Shahed 136 (Geran-2) je vojni dron koji se ističe svojom naprednom elektronikom, sistemima upravljanja i impresivnim dometom.
Što se tiče komunikacija i sistema navođenja, otkriveno je da su ostaci ovih dronova pronađeni sa SIM karticama i 4G modemima sličnim onima koji se koriste u mobilnim telefonima. Što se tiče elektronike, iako nema jasnih oznaka, stručnjaci veruju da koristi procesor američke kompanije Altera, RF module kompanije Analog Devices, i LDO čipove kompanije Microchip Technology. Inspekcija zarobljenih dronova koji su korišćeni tokom invazije na Ukrajinu 2022. godine otkrila je da su delovi elektronike Shahed-136 proizvedeni od komponenti iz različitih delova sveta, što ukazuje na složenost u dizajnu i proizvodnji ovog drona.
Kada je reč o načinu rada, dron Geran-2 koristi kombinaciju autonomne i ručne kontrole. Može biti lansiran sa različitih platformi i leteti prema unapred programiranoj ruti koristeći svoj autopilot ili biti ručno upravljan od strane operatera na zemlji. Domet ručnog upravljanja dronom je oko 50 kilometara, iako se to može razlikovati u zavisnosti od različitih faktora kao što su brzina, visina i vremenski uslovi. Dron je opremljen eksplozivnim punjenjem, što ga čini efikasnim oruđem za napad na ciljeve.
Nove informacije sugerišu da bi Rusija mogla uključiti DGPS navigacijsku opremu u svoje dronove Shahed-136, što bi povećalo preciznost u gađanju ciljeva. DGPS je tehnologija koja poboljšava preciznost određivanja lokacije i ima široku primenu u različitim oblastima, uključujući i vojne operacije i poljoprivredu.
Motor MD-550 za dron Shahed 136
Motor MD-550 predstavlja srce drona Shahed 136, pružajući mu potrebnu snagu za let. Ovaj motor je model avionskog motora razvijen od strane Limbacha, Nemačka, koji se sada proizvodi u Kini i Iranu. Radi se o četvorocilindričnom, vodoravno postavljenom, vazduhom hlađenom, dvotaktnom motoru. Ovaj motor je pogodan za instalacije kako u letelicama, tako i u manjim poljoprivrednim mašinama.
Specifikacije motora MD-550 su impresivne:
- Snaga od 37 kW (50 KS) pri 7500 obrtaja u minuti.
- Prečnik cilindra od 66 mm (2.60 inča) i hod klipa od 40 mm (1.57 inča).
- Zapremina od 548 cm3/ 33.44 kubnih inča.
- Karter od livenog aluminijuma.
- Klipovi od aluminijumske legure, ojačani.
- Cilindri od aluminijumske legure, sa keramičkim premazom.
- Paljenje na starter.
- Simultano paljenje oba cilindra.
- Četvorodijafrazni karburatori, bez šapa.
- Starter 12 V, 0.3 kW i akumulator 28 V, 1200 W.
- Težina motora od oko 16 kg sa baterijom.
- Gorivo koje koristi je 100LL ili 90 RON mešavina.
- Sistem za paljenje je zaštićen, sa dugim i kratkim kolenima, i izduvnim cevima.
Ove specifikacije čine motor MD-550 pouzdanim i efikasnim izborom za pogon drona Shahed 136, omogućavajući mu da ostvari impresivne performanse u vazduhu.
Dronovi i diferencijalni globalni sistem
Diferencijalni globalni sistem pozicioniranja (DGPS) je tehnologija koja unapređuje preciznost određivanja lokacije. Koristi se za smanjenje grešaka u pozicioniranju koje se javljaju u standardnom GPS-u. DGPS koristi dodatne referentne tačke pored satelita kako bi korigovao greške koje mogu nastati zbog atmosferskih uticaja ili drugih faktora. Ova tehnologija se često koristi u vojne svrhe, navigaciju letelica, pomorske operacije, ali i u građevinarstvu, poljoprivredi i drugim oblastima gde je potrebna visoka preciznost u pozicioniranju.
Dronovi kamikaze Shahed i Geran-2
Letelice Shahed, poznate i kao kamikaze ili dronovi samoubice ( bojeva glava: 36 kg eksploziva ), postale su značajan faktor u modernom ratovanju, posebno u asimetričnim sukobima. Ova municija, proizvedena u Iranu, ima jedinstvene karakteristike koje je čine isplativim i smrtonosnim oružjem. Primene ovih bespilotnih letelica su se pokazale efikasnim u sukobima kao što su građanski rat u Siriji i rat u Ukrajini, gde su bile sposobne gađati vojne ciljeve po dubini teritorije. Njihovi jeftini delovi i operativni troškovi čine ih privlačnim izborom za mnoge vojske sveta. Sa dometom od 2.000 kilometara i sposobnošću autonomnog letenja do 12 sati, Shahed 136 može samostalno leteti do cilja i uništiti se nakon napada, što ga čini efikasnim oružjem u različitim scenarijima.
Prednosti ovih dronova uključuje niska cena (23.000$ u Iranu), prošireni domet i mogućnost autonomnog letenja. Njihova sposobnost dugog ostanka u vazduhu omogućava strategijsko planiranje i izviđanje, dok njihov samouništavajući teret omogućava eliminaciju pretnji čak i na čvrsto utvrđenim mestima poput bunkera i komandnih centara. Dok tačan broj ovih dronova u vlasništvu Rusije nije poznat, nagađa se da ih ima na hiljade. Tokom sukoba u Ukrajini, Rusija je počela sopstvenu proizvodnju dronova Shahed 136, procenjujući se da je mesečna proizvodnja oko 350 komada. Ovi dronovi, poznati kao Geran-2, imaju promenjenu elektroniku i delimično se snadbevaju pojedinim delovima iz Kine.
Nedostatak ovog drona može se smatrati brzina leta i mala visina, što ih čini ranjivim za protivvazdušnu odbranu. Ipak, upotreba ovih kamikaza dronova je svakodnevna u Ukrajinskom frontu, a njihova efikasnost se ogleda u nanetim štetama neprijatelju od kasarni, elektrana do fabrika..
Za više informacija o vojnim dronovima i srodnim temama, posetite našu web stranicu Vojni dronovi gde možete pronaći i čitati druge postove iz ove kategorije. Upoznajte se sa najnovijim dostignućima u vojnoj tehnologiji i pratite razvoj i primenu bespilotnih letelica u različitim vojnim scenarijima širom sveta.
